Over mijnheiligen en migranten
Museum het Domein komt tijdens het Euregionaal Samenwerkingsproject “hemelwaarts” bij de start van het Mijnjaar 2015 met een expositie “And the winner is….Barbara, over mijnheiligen en migranten”. In 2015 is het 50 jaar geleden dat de mijnsluitingen werden aangekondigd. De rol van de mijnheiligen raakte daarmee ook op de achtergrond. Inmiddels worden ze herontdekt en blijkt voor veel mensen verrassend dat niet alleen Barbara, maar veel meer heiligen een rol speelden in het leven van alledag rondom de mijn: kortweg “Himmelwärts” met Anna, Catharina, Leonardus, Callistus en Barbara.
In de 16e eeuw wordt de heilige Barbara slechts een enkele keer genoemd als patrones van de mijnwerkers. Veel vaker komen we de Heilige Anna tegen. De moeder van Maria wordt tegenwoordig vooral in het Ertsgebergte genoemd als beschermheilige van de mijnwerkers in de zilvermijnen. Een andere heilige die vaak genoemd wordt is Catharina. Haar attribuut - het rad - werd geassocieerd met het waterrad dat de mijngangen droog moest houden en dus van levensbelang voor de ondergrondse werkers. De heilige Catharina is vanuit Duitsland meegenomen en werd tot in de twintigste eeuw met name in Kerkrade vereerd. De schacht van de vroegere mijn Neuprick in Bleijerheide, stopgezet in 1904, droeg de naam Catharinaschacht. Ook is er nog steeds een Catharinagilde actief in Kerkrade.
In Luik en andere Waalse mijnen werd de heilige Leonardus vereerd. De kettingen die hij als attribuut draagt werden door de mijnwerkers vergeleken met de kettingen van de ophaalsystemen die voor hen van levensbelang waren. Hij wordt ook vaak afgebeeld met een kooi met mijnwerkers in zijn hand. Ook de heilige Callistus wordt door mijnwerkers en met name beambten aangeroepen ter bescherming. Hij zou ooit mijnwerker, martelaar en paus zijn geweest. In Neerbeek is hij de parochieheilige. Barbara wordt gezien als de patrones van de zalige dood, geen wonder dat zij door de mijnwerkers wordt vereerd terwijl Callistus de beschermheilige van het leven, de patroon is van de werkers op (ambtenaren) of onder in de mijn (de koempels).
